Coaching en consultancy lijken op het eerste gezicht op elkaar: beide helpen organisaties vooruit. Toch verschillen ze fundamenteel in aanpak, eigenaarschap en meetbare uitkomsten. Dit artikel maakt die verschillen concreet en direct toepasbaar voor ondernemers en managers.
Als business-expert helpt Zaveco je bij het kiezen van de juiste vorm: duidelijk stappenplan, testbare KPI’s, voorbeeldagenda’s en contractmodellen die je morgen kunt gebruiken. Geen vage theorieën, maar toepasbare instructies waarmee je meteen kunt starten.
Wat is coaching? Definitie en praktisch doel
Coaching is een begeleidingsvorm die de klant (individu of team) helpt hun eigen oplossingen te vinden en gedrag duurzaam te veranderen. De coach faciliteert reflectie, vaardigheidstraining en zelfsturing. Doel: vergroten van capaciteit binnen de organisatie, niet het opleveren van een kant-en-klare oplossing.
Concreet voorbeeld: een salesmanager heeft moeite met delegeren. Een coach werkt 1-op-1 met hem aan mindset, rolverdeling en gedragsexperimenten. Verwacht resultaat na 3-6 maanden: verhoogde delegatiefrequentie, concrete taken die worden overgedragen en meetbare tijdwinst per week.
Wat is consultancy? Definitie en praktisch doel
Consultancy levert concrete oplossingen, advies en vaak implementatie voor specifieke zakelijke problemen. De consultant brengt expertise, doet analyses, stelt strategieën en levert deliverables zoals rapporten, implementatieplannen of tools. Eigenaarschap ligt deels bij de consultant totdat overdracht plaatsvindt.
Concreet voorbeeld: een bedrijf wil kosten besparen in logistiek. Een consultant analyseert processen, identificeert besparingskansen, levert een implementatieplan en begeleidt de uitvoer tot het meetbare kostenbesparingsdoel is bereikt.
7 concrete verschillen (met testbare indicatoren)
- Doelstelling: Coaching: gedragsverandering en capaciteit. Test: meet gedrag vóór en na met observatielijst. Consultancy: probleemoplossing. Test: implementatie voltooid en KPI’s behaald.
- Eigenaarschap: Coaching: cliënt is eigenaar van oplossing. Controleer: cliënt levert actieplan. Consultancy: consultant levert oplossing. Controleer: deliverable aanwezig.
- Tijdshorizon: Coaching: medium-lange termijn (3-12 maanden). Consultancy: kort- tot middellang (1-6 maanden). Test: geplande sprint- en reviewmomenten.
- Deliverables: Coaching: ontwikkelplan, voortgangsrapport. Consultancy: rapport, implementatieplan, tools. Test: bestaan en gebruik van deliverables.
- Meetbaarheid: Coaching: gedrags-KPI’s (bijv. aantal 1-1’s, klanttevredenheid). Consultancy: resultaat-KPI’s (besparing, omzetstijging). Test: KPI-dashboard up-to-date.
- Rol van externe partij: Coach vraagt en faciliteert. Consultant adviseert en implementeert. Test: check meetingrollen en acties.
- Kennisoverdracht: Coaching: focus op professionele groei. Consultancy: focus op systeemoplossing. Test: aanwezigheid van transfer- of opleidingsplan.
Wanneer kies je coaching en wanneer consultancy? Beslisstroom in 6 stappen
Volg dit stappenplan om te beslissen: 1) Definieer het probleem in één zin. 2) Is het probleem gedrags- of kennisgerelateerd? (gedrag -> coaching, kennis/processen -> consultancy). 3) Is er directe tijdsdruk voor resultaat? (ja -> consultancy). 4) Is doel duurzame capaciteit opbouwen? (ja -> coaching). 5) Heb je interne middelen om advies te implementeren? (nee -> consultancy met implementatie). 6) Combineer waar nodig: start met consultant voor quick wins + coach voor gedragsborging.
Praktisch stappenplan: hoe begin je een coachingtraject
- Intake (30-60 min): doelen SMART maken, baseline meten met 3 KPI’s. Template: doel, huidige status, gewenste status, 3 KPI’s, door wie gemeten. Bewaar als PDF.
- Opzet traject (week 1): frequency 1x per 2 weken, duur 12 weken, concrete experimenten per sessie. Leg vast in opdrachtenlijst in Excel of Trello.
- Sessieagenda (60 min): 1) Check acties vorige sessie (10 min) 2) Reflectie en case (20 min) 3) Leerdoel + oefening (20 min) 4) Acties & meetpunten (10 min). Gebruik timer en noteer in gedeeld document.
- Meten (maandelijks): voortgangsmeting op de 3 KPI’s en kwalitatieve 360-feedback. Vergelijk baseline en update grafiek in Google Sheets.
- Afsluiting & transfer (na 12 weken): overdrachtsdocument met persoonlijke playbook en follow-up plan (3-6 maanden check-ins).
Praktisch stappenplan: hoe begin je een consultancytraject
- Quick scan (1-2 weken): data-analyse en stakeholderinterviews. Leverable: 1-pager met top 3 oplossingsrichtingen en impactinschatting.
- Roadmap design (2 weken): concrete stappen, tijdlijn, benodigde resources, risicoanalyse. Maak Gantt in Excel of Asana.
- Implementatiefase (4-12 weken): werkpakketten, verantwoordelijken, stand-ups. Rapportage: wekelijkse status, risico’s en beslispunten.
- Oplevering & overdracht: werkende oplossing + handleidingen + training voor eigen team. Meet: realisatie van resultaats-KPI’s binnen afgesproken termijn.
Contract- en prijsmodellen: wat werkt wanneer
Gebruik heldere contractmodellen zodat verwachtingen beschreven zijn. Aanbevolen modellen:
- Coaching: retainer per maand + resultaat-checks. Voorbeeld: €1.200 p/m voor 12 sessies + 1 kwartaal evaluatie.
- Consultancy: fixed-price voor analyse + tijd- en materiaal voor implementatie, of milestone-based betalingen. Voorbeeld: Quick scan €3.000, roadmap €7.000, implementatie op uurbasis of fixed €X.
- Hybride: fixed voor quick wins + retainer voor gedragscoaching na implementatie. Dit combineert snelheid met duurzame borging.
Meetbare KPI’s per type traject (voorbeeldset)
Coaching KPI’s: aantal geïnitieerde 1-op-1 gesprekken per maand, medewerkertevredenheid met 10-puntschaal, percentuele toename in taakdelegatie. Consultancy KPI’s: kostenbesparing in euro’s, procesdoorlooptijd reductie in %, omzetgroei per campagne.
Praktische templates die je direct kunt gebruiken
Download-achtige beschrijving die je direct reproduceert: Intakeformulier: klant, doel, baseline KPI1-3, meetmethode, einddatum. Sessie-agenda: check, reflectie, oefening, acties. Quick-scan checklist: data-opsomming, stakeholders, 3 top-issues, impact-schatting.
Hoe borg je kennis en voorkom je terugval? Stappen
- Maak na elk traject een ‘playbook’ van 1-2 A4 met routines en scripts.
- Plan 3 follow-up checks (1, 3, 6 maanden) en meet dezelfde KPI’s.
- Train 1 interne champion en geef transfer-taken geleidelijk over via shadowing (2 sessies observe->1 sessie zelfstandig).
Veelgemaakte fouten en directe oplossingen
- Fout: onduidelijke doelen. Oplossing: altijd SMART maken en baseline meten voor start.
- Fout: geen opvolging. Oplossing: plan 3 follow-ups bij contractaanvang.
- Fout: verkeerde rolkeuze (coach vs consultant). Oplossing: gebruik het 6-stappen beslisproces hierboven en documenteer keuze.
Checklist: hoe kies je morgen nog de juiste partner
Volg deze checklist in één minuut: 1) Schrijf probleem in één zin. 2) Is het gedrags- of systeemprobleem? 3) Heb je tijdsdruk? 4) Wil je duurzame capaciteit? 5) Vraag offertes met deliverables en KPI-commitment. 6) Kies coach bij gedragsvraag + consultant bij resultaatvraag of combineer beide.
Laat Zaveco meedenken: verwijder onzekerheid door onze quick scan van 48 uur – wij leveren een 1-pager met keuzeadvies en concrete eerste acties die je direct kunt toepassen.
Laatste tip: voordat je een traject start, definieer één primaire KPI en één lead-indicator. Meet die twee wekelijks in week 0, week 4 en week 8; als er geen verbetering van minimaal 10% is na 8 weken, her-evalueer rol en aanpak.